ماشین چاپ فلکسو دستگاهی است که از تکنولوژی فلکسوگرافی برای چاپ تصاویر و متن روی انواع سابستریت‌ها استفاده می‌کند. این ماشین‌ها از کلیشه‌های انعطاف‌پذیر (معمولاً از فتوپلیمر یا لاستیک) بهره می‌برند که روی سیلندر چاپ نصب شده و جوهر را به سابستریت منتقل می‌کنند. فرآیند چاپ شامل انتقال جوهر از مخزن به سیلندر آنیلوکس (anilox roller)، سپس به کلیشه و در نهایت به سابستریت است. ماشین‌های فلکسو در انواع مختلف مانند پرس‌های مرکزی (CI)، استک (Stack) و این‌لاین (In-line) عرضه می‌شوند و برای چاپ روی مواد بسته‌بندی، برچسب‌ها و حتی منسوجات مناسب‌اند. سرعت چاپ این ماشین‌ها می‌تواند تا 800 متر در دقیقه برسد.
آشنایی کامل با فناوری چاپ فلکسوگرافی
فلکسوگرافی یک روش چاپ برجسته (relief printing) است که از کلیشه‌های انعطاف‌پذیر برای انتقال جوهر به سابستریت استفاده می‌کند. این فناوری از دهه 1890 با نام چاپ لاستیکی آغاز شد و پس از ممنوعیت جوهرهای آنیلین در بسته‌بندی غذایی در دهه 1940، به فلکسوگرافی تغییر نام یافت. فلکسوگرافی مدرن از کلیشه‌های فتوپلیمر، سیلندرهای آنیلوکس سرامیکی حکاکی‌شده با لیزر و جوهرهای کم‌ویسکوزیته (مانند آب‌پایه یا UV) بهره می‌برد. فرآیند شامل مراحل پیش‌چاپ (طراحی و ساخت کلیشه)، چاپ (انتقال جوهر) و پس‌چاپ (برش و تکمیل) است. این روش به دلیل سرعت بالا، تطبیق‌پذیری با سابستریت‌های مختلف و قابلیت چاپ مداوم، در صنایع بسته‌بندی پیشرو است.
کاربردها در صنایع مختلف
ماشین‌های چاپ فلکسو در صنایع متعددی کاربرد دارند. در بسته‌بندی غذایی، برای چاپ روی فیلم‌های پلاستیکی، کیسه‌ها و کارتن‌ها (مانند جعبه‌های غلات) استفاده می‌شوند، زیرا جوهرهای غیرسمی آب‌پایه و UV ایمن هستند. در صنعت برچسب‌زنی، فلکسو برای تولید برچسب‌های خودچسب با کیفیت بالا برای محصولات آرایشی، دارویی و نوشیدنی‌ها به کار می‌رود. در بسته‌بندی صنعتی، چاپ روی کیسه‌های سنگین و بسته‌بندی‌های چندلایه رایج است. فلکسو همچنین در چاپ منسوجات، کاغذدیواری، تقویم و حتی روزنامه (در آمریکا و ایتالیا) استفاده می‌شود. توانایی چاپ روی مواد غیرجاذب و سرعت بالا، فلکسو را به انتخابی کلیدی تبدیل کرده است.
انتخاب اول چاپ روی فیلم و لفاف
فلکسو به دلیل انعطاف‌پذیری در چاپ روی فیلم‌های پلاستیکی (مانند PE، PET، PP) و لفاف‌های بسته‌بندی، انتخاب اصلی صنعت بسته‌بندی است. این فناوری با استفاده از کلیشه‌های انعطاف‌پذیر و جوهرهای کم‌ویسکوزیته، تصاویر واضحی روی مواد نازک و کشسان ایجاد می‌کند. فرآیند پیش‌چاپ شامل آماده‌سازی فیلم‌ها با روش‌هایی مانند کروناتریتمنت (Corona Treatment) برای بهبود چسبندگی جوهر است. فلکسو امکان چاپ چندرنگ با دقت بالا و افزودن پوشش‌های محافظ (مانند لاک UV) را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها، همراه با سرعت تولید بالا، فلکسو را برای تولید کیسه‌های مواد غذایی، بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر و برچسب‌های شفاف سیستم بسته‌بندی خلا ایده‌آل می‌سازد.
انتخاب کلیشه مناسب
انتخاب کلیشه به عوامل متعددی بستگی دارد: 1) نوع سابستریت: کلیشه‌های نرم‌تر (سختی پایین‌تر Shore) برای مواد خشن مانند مقوا مناسب‌اند، در حالی که کلیشه‌های سخت‌تر برای فیلم‌های صاف بهترند. 2) وضوح تصویر: کلیشه‌های فتوپلیمر با رزولوشن بالا (HD) برای طرح‌های پیچیده ضروری‌اند. 3) ضخامت کلیشه: کلیشه‌های نازک (1.14 میلی‌متر) برای چاپ دقیق و ضخیم‌تر (تا 6.35 میلی‌متر) برای مقوا مناسب‌اند. 4) دوام: کلیشه‌های باکیفیت تا میلیون‌ها چاپ دوام دارند. 5) هزینه: کلیشه‌های دیجیتال گران‌تر اما دقیق‌ترند. شرکت‌هایی مانند DuPont و Kodak کلیشه‌های پیشرفته‌ای ارائه می‌دهند که با نیازهای خاص هماهنگ می‌شوند.
نقش سیلندر کلیشه در چاپ فلکسو
سیلندر کلیشه (Plate Cylinder) قلب فرآیند چاپ فلکسو است، زیرا کلیشه انعطاف‌پذیر را نگه می‌دارد و جوهر را به سابستریت منتقل می‌کند. کلیشه روی این سیلندر با نوار دوطرفه یا سیستم‌های مغناطیسی نصب می‌شود. کیفیت چاپ به تراز دقیق کلیشه، سختی مواد (Shore Hardness) و دوام آن بستگی دارد. سیلندر کلیشه باید با سیلندر آنیلوکس و سابستریت هماهنگ باشد تا از مشکلات ثبت (misregistration) جلوگیری شود. در پرس‌های مدرن، سیستم‌های ویدیویی برای نصب دقیق کلیشه استفاده می‌شوند. دوام کلیشه‌ها (تا 3 سال با نگهداری مناسب) و توانایی چاپ تصاویر پیچیده، نقش این سیلندر را حیاتی می‌کند.
مقایسه چاپ فلکسو با چاپ افست و دیجیتال
چاپ فلکسو، افست و دیجیتال هر یک مزایا و محدودیت‌هایی دارند. فلکسو از کلیشه‌های انعطاف‌پذیر برای چاپ روی سابستریت‌های متنوع (پلاستیک، کاغذ، فویل) استفاده می‌کند و برای تولیدات انبوه با سرعت بالا (تا 600 متر در دقیقه) مناسب است. هزینه اولیه کلیشه‌ها بالا اما هزینه هر واحد پایین است. افست از صفحات فلزی برای چاپ غیرمستقیم بهره می‌برد، کیفیت تصویر بالاتری (تا 2400 dpi) ارائه می‌دهد و برای چاپ روی سطوح صاف مانند کاغذ ایده‌آل است، اما با مواد غیرجاذب سازگاری کمتری دارد. دیجیتال بدون نیاز به کلیشه، برای چاپ‌های کوتاه‌مدت و داده‌های متغیر مناسب است، اما سرعت و تنوع سابستریت آن کمتر از فلکسو است. فلکسو در بسته‌بندی پیشرو است، افست در چاپ کتاب و مجلات، و دیجیتال در شخصی‌سازی.
منبع: abrarsanati.ir